Początki biblioteki w Rabce sięgają 1911 roku, kiedy Towarzystwo Szkoły Ludowej rozpoczęło wypożyczanie książek w tym miasteczku. Założycielem tej szkoły był miejscowy nauczyciel, Mieczysław Łysek, który zdobywał na jej rzecz fundusze organizując przedstawienia teatralne na terenie rabczańskiego uzdrowiska. Uzyskane w ten sposób pieniądze przeznaczał na zakup książek, które następnie wypożyczał miejscowej ludności. Przy organizacji placówki pomagali mu światlejsi obywatele Rabki m.in. rodzina Janotów. Pierwszą siedzibą księgozbioru był dom „Wisła” znajdujący się w pobliżu dworca kolejowego przy ul. Orkana. Przez dłuższy czas była to jedyna wypożyczalnia książek w Rabce, która całkowity dochód uzyskany z wypożyczania książek przeznaczała na uzupełnianie własnego księgozbioru. Widząc pożytek tej instytucji płynący dla kuracjuszy z pomocą przyszła także dyrekcja Uzdrowiska wspierając finansowo prenumeraty wybranych czasopism. 

Siedziba biblioteki na przestrzeni lat

willa "Wisła"    willa "Pogoń"       willa "Warszawa"

Najdawniejszą siedzibą biblioteki utworzonej w 1911 roku był wspomniany pokoik w domu Eleonory Czoponowskiej willa „Wisła” przy ulicy Orkana. Biblioteka po I wojnie została przeniesiona się do nieistniejącej obecnie willi „Pogoń”, a stamtąd do willi „Warszawa” gdzie mieściła się na parterze po lewej stronie budynku. Willa „Warszawa”, w której do dziś mieści się biblioteka została zbudowana w pierwszej fazie rozwoju uzdrowiska, po roku 1864, staraniem pierwszego właściciela i twórcy uzdrowiska Juliana Zubrzyckiego. Wypożyczalnia miała wejście po schodach. Niewielki pokoik zastawiony był szczelnie regałami aż po sufit. Obok w większym pomieszczeniu mieściła się czytelnia zdrojowa dobrze zaopatrzona w dzienniki i inne czasopisma z wejściem przez ganek. Prenumeratę czasopism oraz wyposażenie czytelni ufundował Zarząd Uzdrowiska gdyż dr Kazimierz Kaden (kierownik Uzdrowiska) okazywał ogromną życzliwość bibliotece. W tym czasie biblioteka całkowity dochód wypracowany przez wypożyczalnię przeznaczała na potrzeby księgozbioru i nowe zakupy. Okres I wojny światowej (1914-1918) zahamował akcję biblioteczną, w dokumentach są jednak ślady, że biblioteka funkcjonowała i obsługiwała rannych żołnierzy-legionistów przebywających w miejscowym szpitalu. Pomocą w pracy biblioteki służyli wtedy nauczyciele miejscowych szkół. Jedną z nich była Władysława Tadrzyńska, która przybyła do Rabki z Wielkopolski w 1917 roku. Dopiero w latach dwudziestych, kiedy nastąpił szybki rozwój Rabki, a co za tym idzie masowy napływ kuracjuszy, placówka, mieszcząca się w willi „Warszawa”, okazała się bardzo potrzebna i była wzbogacana o nowe pozycje. Katalogi, prowadzone niestety w sposób niefachowy, sporządzano w wielkich księgach buchalteryjnych, gdzie nowe nabytki wpisywano tylko pod odpowiednią literą. Czytelników także zapisywano do takich ksiąg.  W latach trzydziestych Zarząd Główny TSL podjął akcję oczyszczania i uporządkowania wszystkich swoich bibliotek. W tym celu wydał instrukcję i przysłał profesjonalnych instruktorów także i do Rabki. Na zakończenie modernizacji w lipcu 1939 roku Zarząd urządził dwutygodniowy kurs dla bibliotekarzy w Żywcu. Z Rabki pojechała na wspomniany kurs kandydatka na bibliotekarkę dr Zofia Sutorowska, profesorka gimnazjalna przygotowana do zawodu w dużej bibliotece naukowej.

Okres II wojny światowej 1939-1945
W pierwszych miesiącach II wojny światowej biblioteka nadal funkcjonowała normalnie. Od 1 września 1939 roku do 21 lutego 1940 roku wypożyczalnię obsługiwała dr Zofia Sutorowska. W swoim dzienniku z dnia 12 września 1939 r. napisała, że: „Pracujemy też w bibliotece. Przygotowałam arkusze kontrolne, notujemy i układamy numerycznie. Co robić z katalogiem? Ten stary w wielkich księgach już i tak miał być zastąpiony przez kartkowy. Miałam objąć bibliotekę od 1 września. Druki zamówione w Poradni Bibliotecznej - Marszałkowska 87 w Warszawie. Znalazłam całe pokłady starych kart czytelnika tylko z jednej strony zapełnione. Z tego będzie katalog".
Mimo działań wojennych biblioteka nie zaprzestała swojej pracy. Była miejscem tajnego nauczania, gdzie pod kierunkiem dr Zofii Sutorowskiej i wielu innych nauczycieli rabczańska młodzież mogła zdobywać wykształcenie. W dzienniku z dnia 8 października 1939 r. Sutorowska zanotowała:, „Co za szczęście, ile uciechy z książek! Wypożyczalnia otwarta we wtorek i piątek po 3 godziny w dzień, bo światła nie ma nigdzie. Zdecydowałam nie ciąć tych kartek czytelnika, które znalazłam, tylko na odwrocie wypisać na każdej jednego autora. Jak będzie potrzeba, np. przy Kraszewskim, bo to i dwie i trzy kartki pójdą na jednego autora. Prymitywny, ale wystarczający katalog. Kto może płaci, a mnie wolno zabierać wszystkie pieniądze dla siebie. Niewiele tego, ale zawsze coś kapnie dwa razy na tydzień. Tam w bibliotece mam też lekcje z Januszem i Zbyszkiem, bo inni poszli do gimnazjum u Sióstr. Jaka ja jestem szczęśliwa, że mogę pracować w swoim zawodzie! Czy jest ktoś szczęśliwszy ode mnie w naszym sponiewieranym kraju?".
Mimo trudnych warunków, zwłaszcza zimą, wypożyczalnia w Zdroju działała sprawnie. Naczelnym zadaniem w tych dniach była ochrona księgozbioru i umożliwienie korzystania z niego, aż do lutego 1940 roku, kiedy to na zarządzenie niemieckiego starosty bibliotekę zamknięto. Dr Zofia Sutorowska często z wielkim osobistym ryzykiem umożliwiała chętnym korzystanie z książek. Nie przyznawała się nikomu, że ma drugie, zapasowe klucze do budynku. Systematycznie zabierała stamtąd, co cenniejsze książki, roznosiła przez uczniów, rozdawała i wymieniała. Umiała się przystosować do ciężkich warunków, ułożyła sobie nowy plan organizacyjny lekcji bez wygodnego lokalu, jakim była biblioteka. Książki te krążyły wśród ludzi. Biblioteka w latach okupacji była tajną, tak jak tajne było nauczanie w tym czasie. W roku szkolnym 1941-1942 niemieski starosta Schulart zarządził sortowanie książek bibliotecznych z wydzieleniem dzieł historycznych i geograficznych. Dokonał tego personel szkoły powszechnej, jednocześnie zabezpieczając część książek. 
W 1943 roku lokal biblioteki w willi „Warszawa” potrzebny był na mieszkania prywatne i w konsekwencji księgozbiór (około dwóch tysięcy woluminów) został przewieziony do budynku Zarządu Gminy w willi „Opatrzność”. W willi tej, na bazie wspomnianego księgozbioru 3 maja 1946 r. została otwarta Biblioteka Gminna. Kierowniczką tej biblioteki została także dr Zofia Sutorowska. 

Biblioteka w latach 1946-1996 roku

Maria Wolska i Irena Rydet

W 1946 roku w chwili otwarcia rabczańskiej biblioteki księgozbiór wynosił 1 520 tomów, wśród nich przeważały książki ze zbiorów Towarzystwa Szkoły Ludowej, (przeważnie beletrystyka). Z Powiatowej Biblioteki w Nowym Targu dopożyczono, (potem pozostawiając na własność), około 2 000 tomów, z Wojewódzkiej Biblioteki z Krakowa około 1 000 tomów, które z biegiem czasu także włączono do rabczańskich zbiorów. Były to książki z różnych działów, częściowo już skatalogowane. W bibliotece pracowali ludzie "dobrej woli" bez przygotowania bibliotekarskiego, albo po krótkim przeszkoleniu. Byli to bibliotekarze oświatowcy, którym zależało przede wszystkim na ożywieniu czytelnictwa oraz stworzeniu sieci bibliotek na wsi.  W latach 1949-1956 biblioteki zaopatrywane były centralnie, przez Zarząd Centralny Bibliotek w Warszawie, który zakupywał i rozsyłał książki według dwóch rozdzielników: miejskiego i wiejskiego.

Biblioteka w Rabce była od 1953 roku biblioteką miejską, ale przez długi czas otrzymywała książki jako wiejska. W wyniku tego podziału księgozbiór w Rabce nie otrzymywał aktualnych dzieł, które wówczas wychodziły wprost z wydawnictw. Mimo to księgozbiór stale się rozrastał, (nie przeszkodziło w tym nawet wycofanych w 1955 roku znacznej części książek Towarzystwa Szkoły Ludowej, oraz części, która uległa zniszczeniu przez zaczytanie). W sierpniu 1961 roku w inwentarzu było zapisanych 10 000 woluminów, co czytelnicy świętowali bardzo uroczyście.  W 1954 roku Bibliotece Miejskiej przydzielono dodatkowe pomieszczenie po radiowęźle w wilii „Warszawa". Trzy lata później, w 1957 roku powstało Koło Przyjaciół Bibliotek. Zostało zawiązane przez 28 osób z inicjatywy byłej kierowniczki dr Zofii Sutorowskiej. Koło to rozwinęło żywą działalność w roku 1961 i w latach następnych. Zasadniczym celem koła było niesienie pomocy Miejskiej Bibliotece, jej poczynaniom kulturalno-oświatowym, a także zakupie cennych dzieł pochodzących ze składek członkowskich. Spotkania koła miały też inny charakter - pomagały w zdobywaniu nowych czytelników, prowadzono dyskusje na temat przeczytanych książek, rozważano także budowę własnego lokalu.  W maju 1961 roku kierownictwo biblioteki objęła Irena Rydet. Według protokołu zdawczo-odbiorczego księgozbiór liczył wówczas 9550 woluminów i był uporządkowany działowo oraz ułożony alfabetycznie. Wtedy też stary, zniszczony księgozbiór usunięto z biblioteki z powodu braku miejsca. W latach 60-tych księgozbiór znacznie się powiększył dzięki zakupom oraz darom od czytelników. W 1961 roku ostatecznie został uporządkowany katalog biblioteki, który w dużej mierze usprawnił jej działalność. Biblioteka funkcjonowała bardzo dobrze, oprócz ciągłego pomnażania zbiorów i ich udostępniania, czytelnicy mieli do dyspozycji czytelnię dobrze zaopatrzoną w czasopisma (14 tytułów). Personel biblioteki służył informacjami bibliograficznymi, a także bogatymi wiadomościami z zakresu turystyki i wiedzy o regionie za sprawą współpracy z miejscowym Oddziałem PTTK i Muzeum Etnograficznym im. Wł. Orkana w Rabce. W latach 60-tych powiat nowotarski był inicjatorem organizacji placówek kompleksowych. Praca w tych instytucjach polegała na połączeniu pracy bibliotecznej ze świetlicową. W założeniach planu perspektywicznego w zakresie rozwoju kultury przewidywała uruchomienie bibliotek z czytelnią w każdej wsi liczącej 800 mieszkańców, a w mniejszych - punkty biblioteczne z czytelnią. W tym samym czasie w Rabce dostrzeżono potrzebę budowy nowej biblioteki, gdyż dotychczasowy lokal w willi „Warszawa” był wilgotny a zimą trudny do ogrzania. W kronice biblioteki z tego okresu można przeczytać, że: „Warunki, w jakich pracuje personel rabczańskiej Biblioteki Publicznej, nie należą do łatwych. Stary drewniany budynek dawno już przeżył lata swej świetności i z trudem tylko trzyma się jeszcze cało. Oscylująca wokół zera stopni temperatura, jaka utrzymuje się w bibliotece, nie jest atmosferą, w której można bez ryzyka choroby pracować zimą przez wiele godzin. A mimo to MBP w Rabce jest czynna. Bo bibliotekarze, to ludzie kochający swój zawód i swoją pracę”. Takie warunki stanowiły wielką przeszkodą w rozwoju czytelnictwa, szczególnie, jeśli chodzi o czytelnictwo czasopism na miejscu w czytelni. Brak odpowiedniego lokalu nie sprzyjał również pracom kulturalno-oświatowym (spotkania autorskie, wieczory bajek, konkursy czytelnicze). W lutym 1964 roku odbyło się zebranie organizacyjne komitetu budowy Miejskiej Biblioteki. Placówka ta miała stanąć dla upamiętnienia rocznicy 20-lecia PRL i 600-lecia powstania Rabki. W skład Społecznego Komitetu Budowy Biblioteki weszli przedstawiciele organizacji społecznych i zakładów pracy. Postanowiono oprzeć się na typowej dokumentacji dla tego rodzaju placówek oraz usytuować budynek przy ulic Stromej. Pomimo tych starań nic się jednak nie zmieniło, biblioteka do dnia dzisiejszego znajduje się w zabytkowej wilii ”Warszawa". W latach sześćdziesiątych łączna powierzchnia biblioteki wynosiła 86 m², a w jej skład, wchodziły: wypożyczalnia, magazyn-pracownia oraz niewielka czytelnia na 12 miejsc. Urządzenia były stare i zniszczone, jedynie czytelnia otrzymała 6 nowych szaf w darze od Powiatowej Biblioteki w Nowym Targu. Ponieważ lokal Miejskiej Biblioteki Publicznej był ciasny i zupełnie nieodpowiedni do prowadzenia pracy z czytelnikiem, odpowiednie pomieszczenie wypożyczano w Przyzakładowym Klubie Służby Zdrowia gdzie znajdowała się piękna sala widowiskowa, w której biblioteka przeprowadzała wszystkie większe imprezy. W 1972 roku, dzięki usilnym staraniom ówczesnej dyrektor Jadwigi Panek, placówka otrzymała z Urzędu Miasta dwa dodatkowe pomieszczenia, do których przeniesiono książki dla dzieci i młodzieży. W 1975 roku do sieci Bibliotek Miasta i Gminy Rabka włączono filię biblioteki w Chabówce i Ponicach. Do kolejnych zmian administracyjnych doszło w 1975 roku, kiedy miasto Nowy Sącz stało się siedzibą władz wojewódzkich. Zarządzeniem Wojewody nowosądeckiego z dnia 29 lipca 1975 roku powołana została w Nowym Sączu Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Józefa Szujskiego, która objęła opieką merytoryczną wszystkie biblioteki publiczne znajdujące się na obszarze województwa nowosądeckiego, w tym także Miejską Bibliotekę Publiczną w Rabce. W ten sposób przejęto placówki znajdujące się na terenie byłych powiatów: nowotarskiego, limanowskiego, nowosądeckiego i części gorlickiego i suskiego. Od samego początku tych zmian walczono o zwiększenie limitów na zakup książek dla bibliotek gminnych, przyznanie etatów i środków na ich zabezpieczenie, lepsze wyposażenie placówek w sprzęt techniczny i biblioteczny, systematyczne poprawianie bazy lokalowe placówek i inne. Lata osiemdziesiąte przyniosły rozwój rabczańskiej biblioteki oraz jej filii poprzez systematyczne zakupy nowości i należyte ich opracowanie. Działał punkt biblioteczny, który mieścił się w Szkole Podstawowej w Rabce Zaryte (otwarty tylko w czasie roku szkolnego), filia biblioteki w Rdzawce oraz punkt biblioteczny w Sanatorium „Cegielski”. Ożywioną działalność kulturalno-oświatowa prowadziło Koło Przyjaciół Biblioteki. W 1989 roku oddział dziecięcy Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Rabka-Zdrój otrzymał nagrodę premiera Mieczysława Rakowskiego za twórczość artystyczną dla dzieci i młodzieży. Personalnie laureatkami tej nagrody zostały: Małgorzata Sienko i Anna Maria Barska. W ty czasie (lata 1978-1989) obowiązki dyrektora biblioteki pełniła Jadwiga Panek. Kolejne lata działalności placówki związane były z dużymi trudnościami finansowymi i nikłymi zakupami nowości, które dokonywane były w oparciu o zapotrzebowanie środowiska oraz ilościowe uzupełnianie najbardziej poczytnych książek. Mimo tych trudności prowadzone były różnorodne formy pracy z czytelnikiem, działał także „Klub młodych przyjaciół biblioteki". W 1990 roku placówka otrzymała dotację z Ministerstwa Kultury i Sztuki, za którą kupiła telewizor z magnetowidem, kserokopiarkę oraz komputer z drukarką.  W latach 1989-1993 dyrektorem biblioteki była Barbara Krzyszkowska, później obowiązki te pełniły kolejno: Romualda Czarnecka, Anna Gąsior i Anna Maria Barska.

Biblioteka w latach 1996-2009 roku

Miejska Biblioteka Publiczna w Rabce-Zdroju zmienia i modyfikuje swoje zamierzenia tak w zakresie ofert, jak i repertuaru usług, aby lepiej dostosować się do spontanicznych i sprowokowanych oczekiwań użytkowników. Z biegiem czasu pojawiają się nowe dążenia edukacyjne, informacyjne oraz rozrywkowe, którym biblioteka musi sprostać. Właściwe kompletowanie zbiorów, udostępnianie wymaga znajomości czytelników ich zainteresowań, poziomu umysłowego i zawodowego. Dla nich właśnie w czytelni prenumerowanych jest 7 tytułów czasopism z przeznaczeniem do korzystania na miejscu. Prowadzony jest również tzw. „Punkt książki mówionej" dla czytelników niewidomych i niedowidzących (książki nagrane na kasety magnetofonowe).

willa "Warszawa"

Z uwagi na wysoki koszt zakupu takich książek biblioteka nie uzupełnia tego księgozbioru przez zakup, ale co pół roku wymienia z Biblioteki Publicznej w Nowym Sączu. Wynikiem trudności finansowych placówki było zmniejszenie od 1 czerwca 2004 roku sieci rabczańskich bibliotek o trzy filie. Księgozbiory w: Chabówce, Ponicach i Rdzawce zostały częściowo przeniesione do Szkół Podstawowych w wyżej wymienionych wsiach, a częściowo włączone do zbiorów Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rabce-Zdrój. W 2003 roku, dzięki przekazanej przez Urząd Miasta dotacji na skomputeryzowanie biblioteki, został zakupiony sprzęt komputerowy, kolejny komputer placówka otrzymała z Fundacji im. Andrzeja Urbańczyka. Biblioteka uzyskała także nieodpłatnie program komputerowy biblioteczny MAK z Biblioteki Narodowej z Warszawy. Z dniem 1 kwietnia 2004 roku odeszła z pracy w Miejskiej Bibliotece Publicznej Anna Białowąs - dyrektor, a pełnienie obowiązków przejęła Anna Gąsior. Celem usprawnienia działalności placówki podjęto szereg działań dotyczących podniesienia estetyki pomieszczeń i efektywności pracy. W tym też roku opracowano plan komputeryzacji biblioteki oraz zakupiono program komputerowy Libra 2000 przeznaczony do kompleksowej obsługi placówki. Biblioteka otrzymała także w ramach programu "Ikonka" z Ministerstwa Nauki i Informatyzacji nieodpłatnie na własność trzy komputery wraz z oprogramowaniem. Dzięki pozyskaniu tego sprzętu placówka udostępnia dwa komputery w czytelni dla dorosłych i dzieci z dostępem do Internetu. W 2005 roku została utworzona baza komputerowa książek Oddziału dla Dzieci i Młodzieży, oraz strona internetowa biblioteki (www.biblioteka.rabka.pl). W tym też roku został zakupiony system zabezpieczający zbiory przed kradzieżą w postaci bramek antykradzieżowych. Placówka systematycznie poszerza wachlarz swoich usług, aby zaspokoić potrzeby użytkowników np. internet, ksero, fax, laminowanie, prowadzi również wypożyczanie międzybiblioteczne. Organizuje i czynnie uczestniczy w wielu imprezach kulturalno-oświatowych i propagandowych mimo trudnych warunków lokalowych i skromnej kadry. Do kalendarza imprez kulturalnych wprowadzono ogólnopolski konkurs „List do Św. Mikołaja” oraz Wiersz serduszkowy spotkania autorskie, wieczory poezji, np. z udziałem Anny Dymnej, Józefa Barana, Piotra Cyrusa, Piotra Kraśko, Andrzeja Grabowskiego i wiele innych. Biblioteka włączyła się do ogólnopolskiej akcji „Cała Polska czyta dzieciom” oraz „Biblioteka otwarta dla Ciebie”. Z dniem 31 grudnia 2009 roku księgozbiór Miejskiej Biblioteki w Rabce (Oddział dla Dorosłych oraz Odział Dzieci i Młodzieży) wynosił 28 890 książek. Zarejestrowano wówczas 2 063 czytelników, wypożyczono 45 330 książek.  Przed biblioteką stoi jeszcze wiele zadań i wyzwań. Ciągle priorytetowym zadaniem jest znalezienie nowego lokalu. Działalność tej wspaniałej placówki liczącej od powstania prawie cały wiek, oparta jest wciąż na lokalach wynajmowanych, nie przystosowanych do takiej formy pracy, jaką jest spotkanie czytelnika z książką. Lata powojenne to wciąż ten sam budynek willa „Warszawa”, która choć wspaniała w swej architekturze-niestety nie spełnia wymogów wciąż rozwijającej się przystani książki i jej zwolennika. Do ważnych zadań należy także pełna komputeryzacja placówki, zwiększenie liczby spotkań z autorami, ludźmi kultury, jak również wznowienie działalności Koła Przyjaciół Biblioteki, aby nadal zdobywać coraz więcej czytelników oraz pełnić ważną rolę w życiu środowiska.

 

Zofia Sutorowska (1889 - 1985) Urodziła się w Warszawie w 1899 roku w rodzinie drobnomieszczańskiej. Po ukończeniu szkoły średniej wstąpiła na Uniwersytet Warszawski, gdzie studiowała historię i filologię romańską. Równocześnie przygotowywała się do zawodu bibliotekarskiego w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego pod kierunkiem Wacława Borowego. Dwa lata po ukończeniu studiów doktoryzowała się na podstawie pracy z nauk pomocniczych historii, a dyplom nauczyciela szkół średnich zdobyła po ukończeniu studiów w Instytucie Francuskim w Warszawie i Grenoble. Do Rabki przybyła w 1928 roku gdzie rozpoczęła prace nauczycielki w rabczańskich gimnazjach prywatnych. Jednocześnie pracowała w Oddziale PTT w sekcji etnograficznej, tworząc zręby pod przyszłe zbiory muzeum im. Wł. Orkana. To właśnie ona odwiedziła w sierpniu 1929 roku (wraz z prof. Stanisławem Dunin-Borkowskim) poetę Władysława Orkana mieszkającego w Porębie Wielkiej. Pisarz zainteresował się akcją muzealną, określił granice zasięgu przyszłej placówki kulturalnej i na prośbę młodych pasjonatów zgodził się użyczyć swojego imienia przyszłemu muzeum. Wkrótce po tym sytuacja rodzinna zmusiła dr Zofię Sutorowską do wyjazdu do Warszawy. W każde jednak wakacje wracała do Rabki gdzie nadal działała społecznie. Wraz z wybuchem II wojny światowej na stałe osiadła w Rabce. Była samotna, nie założyła nigdy rodziny.

W lipcu 1939 roku przejęła bibliotekę Towarzystwa Szkoły Ludowej w Rabce. To właśnie dzięki jej staraniom duża część książek z biblioteki udało się uratować przed zniszczeniem przez okupanta. Ważne miejsce w jej życiu zajmowała działalność w latach okupacji i prowadzone przez nią tajne nauczanie. Była „duszą” tej akcji, już w jesieni 1939 roku namawiała nauczycieli i rodziców by dzieci kontynuowały naukę. Układała programy nauczania, kompletowała książki, niejednokrotnie narażając własne życie. W styczniu 1945 roku, zaraz po wyzwoleniu Rabki, objęła społecznie szkolnictwo w Rabce. Jako referent oświaty gminy Rabka przeprowadziła rejestracje nauczycieli i dokonała spisu uczniów do szkoły średniej. W maju 1945 roku brała udział w posiedzeniu Komisji Weryfikacyjnej w Nowym Targu celem podpisania kilkadziesiąt świadectw szkolnych dla regionu rabczańskiego, umożliwiając przez to tutejszej młodzieży kontynuowanie nauki. Ogółem, pod jej kierunkiem w czasie okupacji z terenu Rabki skorzystało z tajnego nauczania około 180 osób. W 1946 roku objęła bibliotekę w Rabce, początkowo gminną później miejską. Placówką tą kierowała do momentu przejścia na emeryturę w 1961 roku, a na pół etatu prowadziła jeszcze przez długie lata. W 1956 roku z jej inicjatywy powstało Koło Przyjaciół Biblioteki. Jego pierwszym przewodniczącym zostaje mgr Kazimierz Jacyna. Koło miało na celu wesprzeć wszystkie działania Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rabce, a przede wszystkim związane z krzewieniem czytelnictwa (organizowało konkursy, prelekcje). W kolejnych latach Zofii Sutorowska dodatkowo czynnie działała w sekcji historycznej Oddziału PTTK, Stowarzyszeniu Bibliotekarzy Polskich, pracowała w Komisji Oświatowej MRN w Rabce, oraz brała udział w konkursach recytatorskich, a nawet założyła w Rabce Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami. Zmarła w Rabce w sierpniu 1985 roku w wieku 86 lat, została pochowana na starym cmentarzu. Za swoje zasługi odznaczona została Złotą Odznaką ZNP, Złotą Odznakę PCK, Honorową Odznakę PTTK oraz medalem Komisji Edukacji Narodowej w 1975 roku.

Irena Rydet (1912 - 2007) Irena Rydet urodziła się 9 lutego1912 roku w Hołomkowie w województwie Stanisławów. W 1930 roku ukończyła Prywatne Gimnazjum Sióstr Urszulanek w Stanisławowie. W 1932 roku uzyskała Dyplom Nauczyciela Szkół Powszechnych we Lwowie gdzie do 1935 roku pracowała jako nauczycielka. Po wyjściu za mąż za Tadeusza Rydera zrezygnowała z pracy zawodowej. W 1944 roku opuściła Kresy i przeniosła się wraz z mężem do Rabki. z początkiem lat 50-tych nawiązała kontakt z Zofią Sutorowską i pod jej kierunkiem podjęła pracę w rabczańskiej bibliotece. W 1957 roku uzyskała świadectwo ukończenia Państwowego Kursu Ośrodka Kształcenia Bibliotekarzy w Krakowie. Irena Rydet był osobą o bardzo dużym autorytecie, cieszyła się szacunkiem mieszkańców miasta, a przede wszystkim czytelników biblioteki. Jej celem zawodowym był dalszy rozwój biblioteki. Dbała nie tylko o czytelników, ale również o księgozbiór placówki. Książka była dla niej najważniejsza. Walczyła o każdy grosz, który wydawała na kolejne ważne zakupy. Zależało jej także na utworzeniu wspaniale wyposażonych działów naukowych. Chciała stworzyć dział historyczny oraz dział krytyki literackiej, który były jej „oczkiem w głowie”. Irena Rydet niestrudzenie dążyła do popularyzacji książki. Niezrażona trudnościami wciąż zabiegała o otwarcie nowych punktów bibliotecznych. Pragnęłaby dostęp do biblioteki mieli wszyscy. Wydeptane przez nią ścieżki doprowadziły w 1975 roku do powstania nowych filii bibliotecznych w Chabówce i Ponicach. Zmarła 3 marca 2007 roku, pochowana została na starym, parafialnym cmentarzu w Rabce.

BIBLIOGRAFIA:

1. Kronika biblioteki za lata 1970-2009
2. Rydet Irena, Monografia Miejskiej Biblioteki Publicznej za lata 1961-1967
3. Sprawozdania GUS
4. Decyzja Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków nr 633/97 w sprawie wpisania do bra kultury do rejestru zabytków
5. Sutorowska Zofia, Moje dzieci, "Wiadomości Rabczańskie", 1993, nr 15
6. Sutorowska Zofia, Wszystko naraz., "Wiadomości Rabczańskie", 1993, nr 13
7. "Dziennik Polski" 1996, s. 5
8. Trybowski Czesław: Kronika Rabki. Rabka 1964